ر شمال غربی مدینه ، کوهی وجود دارد به نام کوه سلع. در سمت غربی کوه و سپس در پایین آن تعدادی مسجد وجود دارد که آنها را به نام مساجد فتح می خوانند.این مساجد در حال حاضر شش عدد است.در همان سمت،مسجدی با نام مسجد قبلتین موجود دارد که همراه شش مسجد دیگر هفت مسجد می شود و مجموعا به نام «مساجد سبعه » ، یعنی «مساجد هفتگانه »شهرت یافته است. به طور گذرا به معرفی این مساجد هفت گانه می پردازیم :
1) مسجد قبلتین : مسجد قبلتین به دست طایفه بنو سواد بن غنم بن کعب ساخته شد و از آنجا که مربوط به مساله تغییر قبله است،باید در همان اوایل هجرت رسول خدا-ص-ساخته شده باشد.مساله تغییر قبله در پانزده شعبان سال دوم هجرت روی داد.تا پیش از آن مسلمانان به سوی بیت المقدس نماز می خواندند.طعنه یهودیان و دعای رسول خدا-ص-سبب شد تا خداوند ضمن آیات 142 تا 150 سوره بقره،تغییر قبله را به سوی کعبه بیان کند. این مسجد محرابی در جهت کعبه دارد و محل قبله پیشین آن نیز در داخل مسجد مشخص شده است. مسجد قبلتین در شمال غربی مدینه در فاصله 5/3 کیلومتری مسجد النبی قرار دارد و در طول روز،مانند مسجد قبا،در همه ساعات باز است.
2) مسجد فتح : مهمترین مسجد از مساجد فتح مسجدی است که به نام مسجد فتح یا مسجد الاعلی و مسجد الاحزاب شهرت دارد. این مسجد بر روی کوه واقع شده است. مسجد فتح بر روی کوهی قرار گرفته که پشت آن کوه مسیر حفر خندق در جنگ احزاب بوده است.در واقع این کوه محل استقرار رسول خدا(ص) در جریان جنگ احزاب بوده است. در آن مکان حضرت نمازهای یومیه خود را می خوانده اند و بعدها مانند موارد دیگر این مکان به مسجد تبدیل شده است. نکته مهم آن است که حضرت در این مکان دعا برای پیروزی سپاه کردند و این دعا مستجاب شد.روایت شده است که حضرت در روز دوشنبه دعا کردند و چهار شنبه شب بود که دعای حضرت مستجاب شده و احزاب شکست خورده مدینه را ترک کردند. این مسجد که نام دیگر آن مسجد الاعلی بوده از همان آغاز مورد عنایت مسلمانان بوده است. در این مسجد،بنا به نقل ابن شبه،دقیقا محلی که رسول خدا(ص) در آنجا دعا کرده اند،به صورت اسطوانه ای در صحن مسجد مشخص بوده است. مسجد فتح حدود 24 متر مربع و ارتفاع آن حدود سه متر است. این مسجد از مساجد مورد اعتنای مسلمانان به شمار می رود و در روایات اهل بیت و منابع شیعه،به نماز خواندن در آن،تاکید و سفارش فراوان شده است. در روایت دیگری آمده که سوره فتح در این مسجد بر رسول خدا(ص) نازل شد. از آنجا که مسجد فتح را با نام مسجد احزاب و مسجد خندق نیز می شناسند، طبعا باید با جنگ احزاب ارتباط داشته باشد نه با سوره فتح که در حدیبیه نازل شده است.این مسجد در قسمت جنوبی(قبله)دارای شبستان و در قسمت شمالی دارای صحن است.عرض و طول آن به ترتیب 50/8 و 10 متر است.
3) مسجد فاطمة الزهراء(س) : درباره این مسجد نیز اطلاعات تاریخی قدیمی وجود ندارد.گویا در این حدود مسجدی به نام سعد بن معاذ بوده که یا از میان رفته و یا همین مسجد است. از آنجا که این مساجد به عنوان مساجد سبع شهرت داشته،احتمال می رود که مسجدی مستقل با نام سعد بن معاذ وجود داشته است. در حال حاضر مسجد حضرت فاطمه-س-دارای 5/7 متر طول و حدود 5/2 متر عرض است و محراب کوچکی نیز در آن وجود دارد.
4) مسجد امام علی بن ابی طالب(ع) : از میان شش مسجد موجود ، مسجدی نیز اختصاص به علی بن ابی طالب(ع) دارد.آنچه از مساجد سبع در متون قرون نخستین هجری یاد شده،تنها مسجد فتح،مسجد سلمان و مسجد علی بن ابی طالب(ع) است.برخی از محققان بر آنند مسجدی که اکنون به نام ابوبکر شهرت دارد همان مسجد علی(ع) است،کما این که مسجدی که با نام مسجد علی(ع) شناخته می شود، مسجد ابوبکر است.می دانیم که امیر المؤمنین(ع) نقشی بسیار اساسی و مهم در جریان غزوه احزاب داشته و طبعا به نام او و سلمان،مسجدی از قدیم در این دیار باقی مانده است.
5) مسجد سلمان : یکی دیگر از مساجد این ناحیه،مسجدی است منسوب به سلمان فارسی.سلمان با پیشنهاد کندن خندق،نقش مهمی در جنگ احزاب داشته است.این مسجد در گذر زمان آباد شده و مورد عنایت زائران حرم نبوی بوده است.مورخان و سفرنامه نویسان نیز به وجود آن اشاره کرده اند.این مسجد دارای شبستان و صحن است و 50/8 متر طول و 7 متر عرض دارد.در منابع شیعی آمده است که در مسجد سلمان فارسی نماز خوانده شود.
6) مسجد ابوبکر: پایین تر از مسجد سلمان،مسجد ابوبکر قرار دارد.این مسجد نیز بر زمینی مرتفع قرار گرفته که با پشت سر گذاشتن چند پله می توان به آن رسید.ساختمان این مسجد،همانند مسجد فتح از دوره عثمانی باقی مانده است و اصلاحاتی در آن صورت گرفته است. مسجد دیگری نیز منسوب به ابو بکر در مناخه و در فاصله نزدیک با مسجد مصلی قرار دارد. محتملا این مسجد همانند برخی از مساجد دیگر همین منطقه به دست عمر بن عبد العزیز ساخته شده است.مساحت این مسجد در حدود 200 متر مربع است.
7) مسجد عمر : مسجد دیگر این منطقه که پایین تر از مسجد ابوبکر(جنوب شرقی آن) قرار گرفته،مسجد منسوب به عمر است.به نوشته یک محقق ، تا قرن نهم هجری ، هیچ نشانی از این مسجد در منابع دیده نشده است.همو احتمال قریب به یقین داده که مسجد اندکی قبل از سال 1303 قمری ساخته شده است.مساحت مسجد عمر 123 متر مربع است.به نام همین خلیفه مسجدی نیز در مناخه وجود دارد.
جهت دريافت تصاوير و انجام سفر مجازي از طريق زير اقدام نماييد :
دريافت تصوير سه بعدي مسجد فتح (سبع مساجد ) از نمای داخل و محراب با حجم 4.13 MB
دريافت تصوير سه بعدي مسجد فتح (سبع مساجد) از نمای محوطه داخلی با حجم 2.25 MB
دريافت تصوير مسجد فتح (سبع مساجد) از نمای بالا و ایستادن بر روی کوه با حجم 3.65 MB
نظرات شما عزیزان:
تبادل صحبتهای ناگفته
